Automatiseren met Semsom

Om een sterk rekenfundament te leggen automatiseren we vaak en gevarieerd in Semsom. Dit doen we aan de hand van de rekenmuur van Bareka.

Waarom automatiseren bij rekenen?

Met automatiseren bedoelen we dat de leerling met een kleine denkstap uit het hoofd het antwoord kan geven. Het geheugen werkt als volgt: bij het automatiseren gebruik je het werkgeheugen en het langetermijngeheugen. Als leerlingen de basisbewerkingen hebben geautomatiseerd of gememoriseerd, belasten zij hun werkgeheugen minder bij het uitrekenen van complexe opgaven. Hierdoor blijft er een groter deel van het werkgeheugen beschikbaar voor niet-geautomatiseerde rekenhandelingen. Door herhaaldelijk en gevarieerd te automatiseren:

• Leren kinderen efficiënt: Het automatiseren van basisvaardigheden zoals tellen en rekenen stelt leerlingen in staat om deze taken vlot en snel uit te voeren. Dit betekent dat ze minder tijd en moeite hoeven te besteden aan eenvoudige taken en zich kunnen concentreren op complexere leeractiviteiten.
• Groeit het zelfvertrouwen: Snel en accuraat uitvoeren van basisvaardigheden vergroot het zelfvertrouwen van kinderen. Minder frustratie en meer succes leiden tot een hogere motivatie om te leren.
• Leg je een stevige basis: Automatisering legt de basis voor meer geavanceerde vaardigheden. Het beheersen van basisvaardigheden zoals optellen en aftrekken is essentieel voor hoger niveau rekenen en voor de doorstroom naar wiskunde in het voortgezet onderwijs.

Zo zit automatiseren in Semsom

Met Semsom oefenen leerlingen doelgericht en gevarieerd, waarbij ze automatiseren op het juiste niveau. Dit gebeurt veel en gevarieerd aan de hand van de rekenmuur van Bareka.

Om voorkennis te activeren begint iedere Semsom-basisles met automatiseren. De ene keer in het werkboek rekenmuur en de andere keer middels een bewegende of spelende activiteit. Dit onderdeel duurt 10 minuten en biedt kinderen structuur en houvast. Daarnaast automatiseer je met behulp van de handige oefensoftware en doelgerichte activiteitenkaarten. Doordat leerlingen vaak en op verschillende manieren de basisvaardigheden oefenen beklijft de kennis beter en, niet onbelangrijk, krijgen leerlingen zelfvertrouwen in rekenen.

Sneller automatiseren met kleinere doelen 

Gebrekkige automatisering is een van de grootste problemen in het Nederlandse rekenonderwijs (Ruijssenaars & Ruijssenaars). Bij Semsom pakken we dit probleem structureel aan. 

Kleine doelen, sneller resultaat 

In veel methodes worden alle tafels eerst volledig uitgelegd voordat leerlingen ze gaan automatiseren. Dit betekent dat er veel aandacht gaat naar strategieën, zoals ‘is dit een omkeersom of een 1x-meer-som?’. Het nadeel? Het leerdoel blijft groot en de automatisering vertraagt. 

Semsom kiest bewust voor kleinere doelen. We starten bijvoorbeeld met alleen de tafels van 3 en 4. Hierdoor doorlopen leerlingen de fasen – begripsvorming, oplossingsprocedures ontwikkelen, automatiseren en flexibel toepassen – veel sneller. De tafels blijven beter hangen/worden beter onthouden en de meeste leerlingen beheersen ze al aan het eind van groep 4. 

Een doorlopende leerlijn vanaf groep 3 

Automatisering begint al in groep 3, waar leerlingen herhaald optellen en de basis voor de tafels leggen/ de basis leggen voor het leren van de tafels. Dit zorgt ervoor dat ze in groep 4 verder bouwen op een stevige basis. 

Wat als een leerling meer tijd nodig heeft? 

Semsom biedt in de verlengde instructie altijd ruimte om terug te gaan naar de begripsvorming. Omdat belangrijke onderdelen steeds terugkomen in de blokken, krijgen leerlingen genoeg oefening. Zoals Johan Cruijff ooit zei: “Je gaat het pas zien als je het doorhebt.” 

Hoe zit het met groep 5 en verder? 

Aan het eind van groep 4 beheersen de meeste leerlingen de tafels. Omdat dit essentieel is voor hun verdere rekenontwikkeling, blijven je/  blijf je de tafels in groep 5 regelmatig herhalen. Leerlingen die nog moeite hebben, bied je extra oefentijd voordat je de tafels opnieuw gemengd/ door elkaar aanbiedt. 

Ook de deeltafels kun je vanaf groep 5 versneld aanbieden, omdat de begripsvorming al in groep 3 en 4 is gestart. 

Succeservaringen als motor voor leren 

We zien dat veel leerlingen vastlopen in het rekenen door een gebrek aan automatisering. Daarom kiezen we bij Semsom voor de kortste weg naar succes. Leerlingen merken dat ze snel vooruitgang boeken en ervaren daardoor meer zelfvertrouwen en rekenplezier in rekenen. 

Semsom filmpjes voor het automatiseren

De Semsom filmpjes zijn onderdeel van de Semsom rekenmethode voor groep 3 en groep 4. Je vindt ze in de Semsom leerkrachtsoftware. Voor iedere jaargroep zijn er 16 filmpjes verspreid over het hele jaar. De filmpjes worden ingezet tijdens de lessen bij de activiteit ‘Joggen’ met als doel: automatiseren. Bekijk een voorbeeldfimpje van jaargroep 3 en van jaargroep 4.

De nadruk ligt op het automatiseren van basisvaardigheden, zoals het snel kunnen beantwoorden van optel- en aftreksommen en het kennen van de tafels van vermenigvuldiging. Dit legt een stevige basis voor verdere wiskundige ontwikkeling.

Automatiseren met Semsom in groep 3

In groep 3 ligt de focus op het automatiseren van:

• Getalbegrip: Herkennen, tellen en begrijpen van getallen tot 100 en de plaatswaarde van cijfers.
• Optellen en aftrekken: Eenvoudige optel- en aftreksommen, zoals 1+1, 2+2, 3-1, etc.
• Klokkijken: Begrip van eenvoudige kloktijden.
• Meten: Basisbeginselen van meten, zoals lengte, gewicht en volume.

Automatiseren met Semsom in groep 4

In groep 4 ligt de focus op het automatiseren van:

• Optellen en aftrekken: Complexere sommen met lenen en dragen, getallen met twee of meer cijfers.
• Vermenigvuldigen en delen: Kennis van de tafels van vermenigvuldiging.
• Breuken: Kennismaking met eenvoudige breuken.
• Meetkunde: Kennis van basisvormen en het oplossen van eenvoudige meetkundige problemen.